Door Martine Jansen
Ook in Canada herdenken ze ieder jaar de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van nazi-Duitsland. Cyril Hare (71) vertelt over de vele veteranen in zijn familie en hoe belangrijk herdenken voor hen is. Ook nu corona dat moeilijk maakt.
Er zijn maar weinig Nederlanders die kunnen zeggen dat hun vader, opa of overgrootvader heeft gestreden in een van de twee grote wereldoorlogen op het Europese continent. Maar vraag het de gemiddelde Canadees en hij zal je vertellen iemand in de familie te hebben die in de Eerste of Tweede Wereldoorlog meevocht in Europa. En niet als beroepsmilitair. Nee, als dienstplichtige of vrijwilliger. Cyril Hare is zo’n Canadees.
Cyril Hare’s familie kent achttien veteranen en ze kennen het oorlogsverleden van hun familie goed. Dat is vrij normaal voor Canadezen. Iedere familie heeft wel een eigen verhaal over de oorlog. Herdenken is voor hen een terugkerend ritueel, zowel nationaal als lokaal. “Ieder jaar leggen we een krans bij het oorlogsmonument hier in Mississauga. Ook is er een parade. In Canada doen we dat op 11 november, het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dan herdenken we alle oorlogen waar Canadezen bij betrokken zijn geweest. Maar ook in mei is er aandacht voor de bevrijding. De Canadese televisie zendt dan spotjes uit over bijvoorbeeld de bevrijding van Nederland.”
Terug in de tijd
Cyril Hare’s vader, John, werd net als zijn twee broers Alan en Cyril geboren in het begin van de jaren ‘20 van de vorige eeuw. Ze groeiden op in het plaatsje Port Credit, Ontario. Van oorsprong een nederzetting van de Mississauga Ojibwe First Nations (oorspronkelijke bewoners van Canada) en een handelspost voor bont. In de tijd dat de drie broers er woonden was het niet meer dan een gehucht.
Het is 1940 als Alan en Cyril, zich melden als vrijwilliger om te gaan vechten in de oorlog tegen nazi-Duitsland. Zoals veel Canadese jongens in die tijd. Het is haast vanzelfsprekend. Je gaat omdat je vader in de Eerste Wereldoorlog ook ging. Je gaat omdat het het juiste is om te doen. Cyril liegt er bij zijn aanmelding zelfs een jaartje op zijn leeftijd bij.
John, de jongste van de drie broers, raakt pas in 1943 bij de oorlog betrokken. Hij komt terecht op het oorlogsfregat ‘Chebogue’. Het fregat wordt bij Londonderry getorpedeerd door de Duitsers. John overleeft de aanval en mag naar huis. Maar na een kort verlof meldt hij zich weer om zijn dienst verder te vervullen.
Alan en Cyril landen In juni 1944 op de stranden van Normandië. Daar, op Juno Beach, in de chaos van D-Day, vinden ze elkaar. Van een afstand weliswaar. Maar nabij genoeg om elkaar nog even toe te zwaaien. Alan blijft achter op de stranden van Normandië om reparaties uit te voeren. Cyril trekt met zijn peloton verder Frankrijk in, door naar Duitsland. Het zal de laatste keer zijn dat de twee broers elkaar zien.
Cyril sneuvelt op 5 maart 1945 tijdens zware gevechten in Duitsland. 22 jaar oud. Hij ligt begraven op de Canadian War Cemetery in Groesbeek. John en Alan keren in 1945 als bevrijders huiswaarts. Naar een wereld waar niets lijkt te zijn veranderd.
Terug in Canada
Cyril valt even stil en zijn ogen worden waterig. Zelfs nu, als kind van ná de oorlog, en 75 jaar na dato, valt het hem zwaar om het verhaal van zijn vader en ooms te vertellen. Met “ja, ik ben inderdaad vernoemd naar mijn oom Cyril,” pakt hij de draad weer op, “en ik schijn op hem te lijken,” lacht hij.
Ook in Canada hadden ze natuurlijk de effecten van de Tweede Wereldoorlog gevoeld. Maar dat was niets vergeleken bij hoe het er in Europa aan toe was gegaan. En daar moesten de jongens die terugkwamen mee leren omgaan. Volgens Cyril Hare is dat een van de redenen waarom zijn vader een prominente rol is gaan spelen in de Port Credit Legion, een organisatie die zich bezighoudt met het welzijn van oorlogsveteranen. Na de dood van Alan Hare in 1953, zag zijn vader het als taak om ook de familiegeschiedenis levend te houden.
Herdenken
Cyril Hare’s vader is nog regelmatig teruggegaan naar Europa en naar Nederland, om de voor hem en zijn broers zo belangrijke plekken nog eens te bezoeken. Ook rond 4 en 5 mei. Cyril Hare is een aantal keer met hem meegegaan. “Samen met mijn broers en zussen. Ik vind het iedere keer weer indrukwekkend om te zien hoeveel mensen er nog op de been komen om de bevrijders te eren.”
John Hare overleed op 12 december 2018. De laatste veteraan in de familie. Maar het herdenken stopt hier niet. “Vorig jaar mei ben ik samen met mijn broers langs alle herdenkingsplekken in Europa gereisd. En mijn zoon, Jeff Cyril Hare, heeft op zijn beurt weer het graf van zijn oudoom Cyril in Groesbeek bezocht. In de tijd van Covid-19 is alles natuurlijk anders. En we moeten nog zien hoelang dit allemaal duurt. Maar herdenken doen we toch.”
Een familie van veteranen is als onderdeel van een samengestelde productie gepubliceerd in JvA Magazine en op de site van VersPers.
